قره کليسا؛ ميراث جهاني تکيده بر داربست ها
بيش از 30 سال از نصب داربست‌هاي نگهدارنده سقف و گنبد قره‌کليسا مي‌گذرد و در حالي که 2 سال قبل نيز اين کليسا به همراه مجموعه‌اي از کليساهاي غرب کشور در فهرست ميراث جهاني به ثبت رسيد، اما هنوز داربست‌ها اين بناي جهاني را نگه داشته‌اند و سنگهاي گنبد و سقف کليسا روي ستون‌هاي داربست‌ها ايستاده‌اند.
خبرگزاري ميراث فرهنگي ـ گروه ميراث فرهنگي ـ بيش از 30 سال از نصب داربست‌هاي نگهدارنده سقف و گنبد قره‌کليسا مي‌گذرد و در حالي که 2 سال قبل نيز اين کليسا به همراه مجموعه‌اي از کليساهاي غرب کشور در فهرست ميراث جهاني به ثبت رسيد، اما هنوز داربست‌ها اين بناي جهاني را نگه داشته‌اند و سنگهاي گنبد و سقف کليسا روي ستون‌هاي داربست‌ها ايستاده‌اند.
به گزارش CHN مرمت سقف و گنبد قره کليسا پيش از انقلاب با نصب داربست‌هاي نگهدارنده آغاز شد. پس از انقلاب اين مرمت‌ها نيمه‌کاره ماند اما داربست‌هاي در جاي خودشان ماندند و هنوز هم سقف اين کليسا را نگه مي‌دارند.
به گفته کارشناسان ميراث فرهنگي، در صورتي که اين داربست‌ها برداشته شوند، امکان فرو ريزي سقف وجود دارد. به همين علت تا آماده‌‌سازي طرح تازه‌اي، اين داربست‌ها در جاي خودشان مي‌مانند.
قره كليسا يا كليساي طاطائوس در شمال شرق شهرستان چالدران و جنوب ماکو از توابع استان آذربايجان‌غربي واقع شده است. تاريخ آن به روايت خورناستي مورخه ارمنه به اوايل دوره مسيحيت مي‌رسد. اين كليسا از معتبرترين و پرنقش و نگارترين كليساهاي ارمنيان در ايران است و از شهرت جهاني برخوردار است .
قره در زبان آذري به معناي سياه است و وجه تسميه اين نام سياه بودن قسمتي از کليسا است. اين بنا در دوره‌هاي مختلفي مرمت و بازسازي شده است. در سال 1230 ميلادي (616 هجري) هنگام حمله چنگيز، قسمت بزرگي از اين کليسا ويران شد، ولي در دوران اقامت هلاکوخان مغول در آذربايجان، خواجه نصيرالدين طوسي به مرمت آن همت گماشت.
قره‌کليسا يک بار نيز در زلزله‌اي که در سال 1319 ميلادي اتفاق افتاد، ويران شد و بنا بر روايت آندرانيک هويان، سندي درباره تعمير آن به وسيله زکرياي قديس در سال 1329 در دست است. اين کليسا در سال 1691 ميلادي با سنگهاي سياه، در سال 1810 به وسيله اسقف ماکو، بنام سيمون بزنوني با نصب سنگ هاي سفيد و در زمان قاجار به وسيله عباس ميرزا تعمير شده است.
بلوک‌هاي سنگي عظيم سقف اين بناي جهاني را شکل داده‌اند. هرچند در طول سال گياهان خودرو از ميان اين بلوک‌ها رشد کرده و بيرون مي‌زنند اما حضور داربست‌ها باعث مي‌شود تا اين سنگ‌ها فرو نريزد. از سوي ديگر درز ميان اين سنگ‌ها از بخش‌هاي مختلفي باز شده و اين خطر که سقف کليسا را تهديد کنند زياد است.
قره کليسا داراي ويژگي خاص معماري ارمني بوده و از نظر حجم و تکنيک يکي از با ارزش ترين آثار تاريخي کشور محسوب مي شود. اين بنا از اشتهار جهاني برخوردار بوده و بسياري از ارامنه داخل و خارج کشور براي انجام مراسم مذهبي به اين کليسا مي‌آيند.
تادئوس يا طاطائوس (طاطاوس) يکي از حواريون مسيح است که در سال چهل ميلادي به ارمنستان آمد و به تبليغ مسيحيت پرداخت. گروه زيادي به آيين مسيح روي آوردند که از آن جمله ساناتروک پادشاه ارمنستان و دخترش ساندخت بود. ولي سلطان کمي بعد پشيمان شد و به مخالفت با آيين جديد پرداخت و دستور داد تا تادئوس، ساندخت (دخترش) و گروهي ديگر که به مسيحيت گرويده بودند (حدود 3500 نفر) را به قتل برسانند.
در سال 302 ميلادي، زمان پادشاهي تيرداد از پادشاهان ارمنستان، مسيحيت در اين کشور دين رسمي و همگاني شد. مسيحيان ارمني که خاطره شهادت تادئوس و ساندخت را نسل به نسل حفظ کرده بودند در محل فرار آنان کليساهايي بنا کردند که قره کليسا يکي از آنهاست.
بنا بر عقيده ارامنه طاطائوس اولين کليسايي است که به دستور مبشرين و حواريون مسيح در دنيا ساخته شده است و چون از نظر مذهبي، شهادت را بزرگترين سعادت براي بشر مي دانند، هر سال در روزهاي آخر تيرماه و هفته اول مرداد ماه که مصادف با قتل تادي مقدس و پيروان مسيحي او است در قره کليسا مراسم خاصي بر پا مي‌دارند.
در هفته اول مردادماه ارامنه از شهرهاي تبريز، اروميه، تهران، اصفهان، قزوين و... به صورت گروهي و خانوادگي به قره کليسا مي‌آيند. افزون بر ارمنيان، خانواده هايي از آشوريان و به ندرت خانواده‌هاي کاتوليک هم در اين جشن شرکت مي‌کنند.
يکي از آداب پسنديده در طول زيارت سه روزه، آيين‌هاي غسل تعميد کودکان و نوجوانان ارمني در اين کليسا است. زيرا عده‌اي براين عقيده‌اند که تعميد کودکانشان در نخستين کليساي حضرت مسيح و محل شهادت حواري آن حضرت، همراه با خير و برکت است. گروهي نيز فرزندانشان را با نذر و نيت در آنجا غسل تعميد مي‌دهند و به همين خاطر سن غسل تعميد گيرندگان گاه به ?? و ?? سال هم مي‌رسد.
